INFORMATOR 329, oktobar 2022

Prelistajte novi broj:
https://issuu.com/bbapoteka/docs/inf_329_lq 

Apoteke ujedinjene u akciji za zdraviji svet

Prethodni mesec u farmaceutskim okvirima obeležio je 80. FIP Svetski kongres farmacije i farmaceutskih nauka koji je nakon dvogodišnje pauze održan u Sevilji u Španiji. Tokom perioda održavanja kongresa FIP intenzivira aktivnosti pa je i ove godine objavljeno nekoliko novih dokumenata, preporuka i vodiča iz različitih oblasti, od akademije do prakse. Posebnu pažnju mi je privukao dokument „Uloga farmaceuta u brzim dijagnostičkim testiranjima" (The role of pharmacy professionals in point-of-care testing) koji predstavlja, nakon dužeg vremena, ažuriranje sličnog dokumenta iz 2004. godine.

Point-of-care testiranje nema baš adekvatan prevod u srpskom jeziku, a označava vid dijagnostičkog testiranja  tokom kog se analiza izvodi tu gde je pacijent (u bolnici ili kući), a ne u medicinskoj laboratoriji. Napretkom tehnologije i razvojem prenosnih uređaja ovakav vid brzih dijagnostičkih testova je danas moguć van klasične laboratorije. Samo neki od primera ovakvog vida testiranja su merenje nivoa glukoze u krvi, kućni test na trudnoću, testovi za otkrivanje različitih vrsta droga, COVID 19 brzi test itd. FIP u pomenutom dokumentu ističe da brza dijagnostička testiranja koja mogu da se izvode u apotekama donose i zdravstvenu i ekonomsku korist, kroz rano otkrivanje bolesti, praćenje efekta terapije i smanjenje nepotrebnih poseta lekarima. Takođe, poziva da se usluge testiranja u apotekama nađu u okviru zdravstvene zaštite koja se finansira iz zdravstvenih fondova i osiguranja, kao i da budu dostupne kao usluga koju pojedinac može da plati, ali i da farmaceuti imaju pristup elektronskim zdravstvenim kartonima kako bi se rezultati testova mogli deliti sa zdravstvenim timom. Preporuka je da vlade treba da uklone regulatorne barijere kako bi farmaceutskim profesionalcima omogućili da imaju značajniju ulogu u point-of-care testiranju. Istovremeno, nacionalne apotekarske organizacije bi trebalo da zagovaraju neophodnu reviziju zakonodavstva, a studentima farmacije trebalo bi obezbediti osnovnu obuku o uzimanju bioloških uzoraka.

Svetska zdravstvena organizacija ističe da kada se ovi testovi adekvatno izvode poboljšavaju kvalitet brige o pacijentu. Sve ovo ima poseban značaj u zemljama sa niskim i srednjim prihodima kako bi se omogućila veća dostupnost zdravstvenim uslugama što je značajan korak ka postizanju univerzalne zdravstvene pokrivenosti i ciljeva Deklaracije iz Astane o primarnoj zdravstvenoj zaštiti. Naši farmaceuti i apoteke imaju potencijal za ovakvu uslugu brzog testiranja, a ostaje i dalje borba da ovako nešto u potpunosti zaživi u praksi. U skladu sa ovogodišnjim sloganom Svetskog dana farmaceuta ovo možemo ostvariti samo kroz „Apoteke ujedinjene u akciji za zdraviji svet".

Estela Gaković Ranisavljević
Glavna i odgovorna urednica